Portrait of John Karastamatis

Η Eletson Corporation έγινε μία από τις πιο θαυμαστές εταιρίες δεξαμενόπλοιων στον κόσμο υπό την ηγεσία τεσσάρων πλοιάρχων, μεταξύ των οποίων ο Γιάννης Καρασταμάτης και οι κουνιάδοι του Απόστολος Χατζηελευθεριάδης κι Ερρίκος Κέρτσικωφ, οι οποίοι εισήχθησαν όλοι μαζί στο Πάνθεον της Ελληνικής Ναυτιλίας.

Επίσης σημαντικά υπεύθυνος για την επιτυχία της εταιρίας ήταν ο μικρότερος αδερφός του Απόστολου, Γρηγόριος Χατζηελευθεριάδης (γεννημένος το 1938), ο οποίος είναι ο τελευταίος εν ζωή μεταξύ των ιδρυτών της Eletson.

Ο Γιάννης Καρασταμάτης γεννήθηκε σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια στην Άνδρο. Η πρώτη του δουλειά ως νεαρό αγόρι ήταν να σερβίρει ποτά και φαγητό στο καφενείο των γονιών του, μερικές φορές σε μεγάλους ντόπιους εφοπλιστές που σύχναζαν στο καφενείο τους.

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Καρασταμάτης είδε τη ναυτιλία ως μονόδρομο για να κερδίσει καλύτερα τα προς το ζην. Μετά την θητεία του στο ναυτικό, επιβιβάστηκε στο πρώτο πλοίο που εργάστηκε, το υπερατλαντικό Neptunia της Greek Line.

Μετά από δύο χρόνια στο πλοίο, επεδίωξε να μεταφερθεί σε ένα από τα τραμπ φορτηγά πλοία που διαχειρίζονταν οι ιδιοκτήτες της Greek Line, η οικογένεια Γουλανδρή, συντοπίτες από την Άνδρο.

Αργότερα, εργάστηκε ως πλοίαρχος μιας σειράς νεότευκτων δεξαμενόπλοιων για τον όμιλο Ν. Ι. Γουλανδρή, συμπεριλαμβανομένου του Nicholas J. Goulandris, του μεγαλύτερου πλοίου υπό ελληνική σημαία όταν παραδόθηκε το 1968.

Συνέχισε να εργάζεται για τον όμιλο Γουλανδρή ακόμα και μετά την ίδρυση της Eletson, κι υπηρέτησε για τρία χρόνια στη διαχείριση του ναυπηγείου Νεωρίου στη Σύρο που άνηκε στον όμιλο. Το 1973 αποχώρησε για να αφιερωθεί αποκλειστικά στην Eletson.

Και οι τέσσερις συνιδρυτές της Eletson διακρίθηκαν ως αξιωματικοί του εμπορικού ναυτικού και συγκέντρωσαν από κοινού τις  αποταμιεύσεις τους, περίπου 50.000 δολάρια, για να ξεκινήσουν τη δική τους ναυτιλιακή επιχείρηση.

Το 1966, η οικογένεια έκανε το ντεμπούτο της ως πλοιοκτήτρια αγοράζοντας ένα 30 ετών φορτηγό πλοίο μικτού φορτίου 2.500 τόνων. Την εποχή που ιδρύθηκε η Eletson, ο Καρασταμάτης ήταν ο παλαιότερος κι ο πιο έμπειρος ναυτικός μεταξύ των εταίρων. Παρά την εμφανή αντίθεση μεταξύ του μικρού, παλιού φορτηγού που θα γινόταν το Maria T και του στόλου του Γουλανδρή που είχε συνηθίσει, έδωσε το πράσινο φως για την πρώτη αγορά της Eletson.

«Ήταν μια δύσκολη απόφαση για μένα, αλλά ήξερα ότι αν δεν παίρναμε το ρίσκο τότε, θα μπορούσε να περάσει πολύς καιρός μέχρι να βρούμε άλλη μια ευκαιρία να ξεκινήσουμε κάτι δικό μας», είχε πει αργότερα.

Ενώ τα πρώτα χρόνια της Eletson είδαν τον Γιάννη Καρασταμάτη και τους συνεργάτες του να αποκτούν διάφορα πλοία, τόσο ξηρού φορτίου όσο και δεξαμενόπλοια, στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 η εταιρία είχε αποφασίσει να εξειδικευτεί στα δεξαμενόπλοια και συγκεκριμένα στα δεξαμενόπλοια μεταφοράς προϊόντων πετρελαίου.

Αργότερα εκείνη τη δεκαετία, η Eletson τράβηξε την προσοχή του κόσμου παραγγέλνοντας την πρώτη σειρά σύγχρονων δεξαμενόπλοιων διπλού κύτους, τρία χρόνια πριν από την πετρελαιοκηλίδα του Exxon Valdez, κι η οποία είχε ως επακόλουθο τον νόμο των ΗΠΑ για την πετρελαϊκή ρύπανση που οδήγησε στην εποχή του διπλού κύτους.

Μεταξύ 1989 και 1996, η Eletson παρήγγειλε άλλα 24 νεότευκτα δεξαμενόπλοια προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων πλοίων με διπλά καταστρώματα κι άλλα που ενσωμάτωναν διαμήκη χωρίσματα καθώς και με διπλό κύτος. Μέχρι το 1996 είχε έναν από τους πρώτους στόλους στον κόσμο που αποτελείτο αποκλειστικά από δεξαμενόπλοια διπλού κύτους.

Οι συνιδρυτές επέμειναν κι επέβαλαν στην εταιρία τους ποιότητα υψηλότατου επιπέδου καθώς και δημιουργία νοοτροπίας «ναυτιλιακού  πολιτισμού» που τη διαφοροποιούσε έντονα από σχεδόν οποιαδήποτε άλλη ελληνική ναυτιλιακή εταιρία εκείνης της εποχής.

Η Eletson ήταν μια από τις πρώτες Ελληνικές πλοιοκτήτριες εταιρίες που ίδρυσαν σωστά οργανωμένη εταιρία χαρτοφυλακίου και εταιρική δομή. Ήταν πρωτοπόρος στην μηχανοργάνωση, στην διαφάνεια λειτουργίας καθώς και στο ανθρώπινο δυναμικό, με τους τέσσερις συνιδρυτές της να προσφέρουν συνεχώς καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους στη ναυτική εκπαίδευση.

Το 1993 η Eletson πραγματοποίησε, την πρώτη στα ευρωπαϊκά ναυτιλιακά χρονικά, έκδοση ομολόγων υψηλής απόδοσης στην αμερικανική αγορά χρέους. Το κεφάλαιο ύψους 140 εκατομμυρίων δολαρίων που αντλήθηκε αποπληρώθηκε 100% στους κατόχους ομολόγων μόλις οκτώ χρόνια αργότερα.

Άλλη μία πρωτοποριακή κίνηση που έγινε το επόμενο έτος ήταν η παραγγελία τεσσάρων δεξαμενόπλοιων 46.000 τόνων σχεδίασης «Double Eagle» από τη Newport News Shipbuilding στην Virginia των ΗΠΑ. Θα ήταν τα πρώτα εμπορικά πλοία που κατασκευάστηκαν για ξένο πλοιοκτήτη από αμερικανικό ναυπηγείο σε 40 χρόνια, αλλά λόγω καθυστερήσεων στην κατασκευή δεν παραδόθηκαν ποτέ στην Eletson κι αργότερα αποκτήθηκαν από τη Mobil Shipping and Transportation.

Παρά τις καινοτομίες της εταιρίας, βασικό συστατικό της νοοτροπίας της κι ενοποιητικό χαρακτηριστικό των τεσσάρων εταίρων ήταν η εμπειρία τους από τα πλοία από την καριέρα τους ως πλοίαρχοι και η σταθερή τους πίστη στα πλεονεκτήματα των Ελλήνων ναυτικών. Ο στόλος ήταν επίσης υπό ελληνική σημαία και τα πλοία έφεραν όλα ονόματα ελληνικών νησιών.

Το 2000-2001, η εταιρία συνήψε συμβόλαιο για τα πρώτα της δεξαμενόπλοια προϊόντων aframax καθώς και δύο δεξαμενόπλοια panamax, όλα με την Hyundai Heavy Industries. Οι παραγγελίες ήταν οι τελευταίες που θα έκανε η Eletson με τους τέσσερις συνιδρυτές να βρίσκονται ακόμα στο τιμόνι.

Σε όλη του την καριέρα, ο Καρασταμάτης παρέμεινε πιστός στην ταπεινή του καταγωγή και προτιμούσε να αυτοπροσδιορίζεται ως «ναυτικός», παρά ως εφοπλιστής. Υπηρέτησε ως εκτελεστικός πρόεδρος της ομάδας μέχρι το 1997 και αργότερα ως chairman.

Τα τελευταία χρόνια, η Eletson συνέχισε να είναι ένας υψηλής ποιότητας διαχειριστής δεξαμενόπλοιων προϊόντων υπό τη διοίκηση της δεύτερης γενιάς των ιδιοκτητριών οικογενειών. Ο Καρασταμάτης παρέμεινε στο πλευρό της νέας γενιάς διοίκησης μέχρι το τέλος κι έζησε για να δει την Eletson να στρέφεται στην αγορά μεταφοράς υγραερίου (LPG).